Ο ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΟΥΡΑΝΟΥΠΟΛΗΣ

 

Είναι ένα επιβλητικό κτίσμα που η ύπαρξη του αναφέρεται πρώτη φορά σε έγγραφο του 1344 αλλά μάλλον πρέπει να ήταν παλιότερο αφού η συγκεκριμένη περιοχή ανήκε από το 1018 στο μετόχι της μονής Βατοπεδίου. Στον χώρο γύρω από τον πύργο υπήρχαν κι άλλα βοηθητικά κτίσματα όπως  ο αρσανάς του πύργου και η αποβάθρα που χτίστηκε το 1865 αλλά καταστράφηκε αργότερα. Υπήρχαν ακόμη κι άλλα κτίρια όπως αποθήκες , αχυρώνες, ελαιουργείο, το χαλκαδιό και το κολληγάδικο. Στον ημιυπόγειο χώρο του αρσανά φυλασσόταν η λέμβος του μετοχίου ενώ στο ημιανώγειο  υπήρχαν αποθήκες. Ο επάνω όροφος κατοικούνταν.

Το 1585 ένας ισχυρός σεισμός προκάλεσε σοβαρές ζημιές που όμως αποκαταστάθηκαν στη συνέχεια. Πιθανόν να πυρπολήθηκε το 1821 κατά την διάρκεια της καταστολής της επανάστασης στη Χαλκιδική από τους Οθωμανούς αλλά το 1858 άρχισαν εκτεταμένες επισκευαστικές εργασίες, που έδωσαν στον πύργο τη σημερινή του μορφή.

Το ξύλινο εσωτερικό του πύργου καθώς και στέγη κατασκευάστηκαν τον19ο αιώνα. και το 1924 μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, στους χώρους του εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την περιοχή της Προποντίδας της Μικράς Ασίας οι οποίοι και ίδρυσαν την Ουρανούπολη.

Την ίδια εποχή ήρθε στην περιοχή και το ζεύγος των αγγλο-αυστραλιανής καταγωγής Joice και Sydney Loch, οι οποίοι ως μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων παρείχαν βοήθεια στους πρόσφυγες του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Εγκαταστάθηκαν στον πύργο και πρόσφεραν ουσιαστική βοήθεια και στους πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής και αργότερα και στους σεισμοπαθείς του μεγαλου σεισμού που έπληξε την περιοχή το 1932.

   

Για περισσότερα από 50 χρόνια ( ο Sydney Loch πέθανε το 1954 ) πρόσφεραν σπουδαίο κοινωνικό έργο στους κατοίκους της Ουρανούπολης. Έγραψαν βιβλία για την ιστορία της περιοχής και περιποιήθηκαν τον πύργο. Η Joice Loch αναβίωσε στους χώρους του πύργου την κατασκευή χειροποίητων χαλιών εξασφαλίζοντας έτσι οικονομικούς πόρους στις νεαρές γυναίκες του χωριού.

            

 Ο πύργος σήμερα έχει αποκατασταθεί πλήρως από την 10η εφορία βυζαντινών αρχαιοτήτων και λειτουργεί ως μουσείο. Στέκεται εκεί αιώνες τώρα ανεμοδαρμένος αλλά πάντα αγέρωχος, μαρτυρώντας μια συναρπαστική πορεία των ανθρώπων που διαδραμάτισαν την ιστορική διαδρομή του στον χρόνο.

 Απέναντι από την Ουρανούπολη βρίσκεται το νησί της Αμμουλιανής η ιστορία του οποίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την περιοχή και την ιστορία της.

 

 Η περιοχή της ανατολικής Χαλκιδικής , όπως και ολόκληρη η Χαλκιδική είναι ένας πολύ όμορφος τόπος με πλούσια ιστορία και πολιτισμό.

                                                          Απρίλιος 2021

                                                         Κείμενο & φωτογραφίες : Σάκης Μπιλέτσιος 

                               Απαγορεύεται η αναδημοσίευση κειμένου η φωτογραφιών χωρίς την έγγραφη                                                                 συναίνεση του δημιουργού.